Wyszukaj na stronie
e-Urząd Biuletyn Informacji Publicznej Portal ePUAP - logowanie do systemu
Pokaż wyszukiwarkę
Na terenie Powiatu Przeworskiego znajdują się liczne zabytki i dziedzictwa kultury. Do najważniejszych z nich zaliczamy:

Bazylika p.w. Ducha Świętego

Gotycka budowla, ufundowany przez Jana z Tarnowa, wybudowana w latach 1430-1473 przez Zakon Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Jerozolimskiego, zwanych Bożogrobcami. Księża Miechowici wzorowali się na pierwszym i generalnym w Polsce kościele Bożogrobców w Miechowie. Ten z kolei był wzorowany na budowli Bożego Grobu w Jerozolimie. Na trzech wieżach widnieją krzyże z podwójnymi ramionami, symbolem Bożogrobców, zarządzających parafia przeworską przez cztery i pół wieku.

Kościół z dawnym klasztorem Miechowitów - obecnie plebania - łączy delikatny krużganek, wsparty na arkadach ( 1724).

Warto obejrzeć:

  1. stalle z XVIII wieku ( z 20 tablicami, na których widnieją cytaty z Pisma Św.)
  2. ambona z 1713 r.
  3. ołtarz główny ( barok toskański) 1693 r.
  4. spiżowa chrzcielnica z 1400 r.
  5. replika Grobu Chrystusa z Jerozolimy XVII w., mająca rangę Sanktuarium Pańskiego, stanowiąca cel wielu pielgrzymek
  6. dzwon " Sylwester" na wieży kościelnej z 1627 r.
  7. zabytki ruchome : monstrancje z XVII/ XVIII w., ornaty, kielichy, przechowywane w skarbcu
  8. obraz późnogotycki z 1490 r. mieszczący się w prezbiterium

Kościół i Klasztor OO. Bernardynów

Zespół klasztorny oo. Bernardynów ufundowany w 1461 r. przez Marszałka Wielkiego Koronnego Rafała z Tarnowa, klasztor murowany z 1512 roku. W skład zespołu klasztornego wchodzą:

  1. ośmioboczna wieża z 1644 r., gdzie znajdowała się dzwonnica i strażnica
  2. ołtarz z cudownym obrazem Matki Boskiej Pocieszenia
  3. kaplica Św. Antoniego ( XVIII w.) z relikwiami Świętego
  4. kaplica Matki Boskiej Fatimskiej ( wewnątrz kościoła) i Matki Boskiej z Lourdes ( na placu kościelnym)
  5. dobrze zachowane mury obronne, okalające plac kościelny

Ciekawostka: Kronika klasztorna zanotowała królewskie wizyty w klasztorze: Stefana Batorego w 1577 r. i Jana III Sobieskiego w 1697

Kaplica ss. Miłosierdzia z klasztorem - 1778-1784

Ufundowany przez Antoniego Lubomirskiego i jego żonę Zofię z Korwinów Krasińską.

Warto obejrzeć ołtarz główny z obrazem Matki Bożej Śnieżnej z Dzieciątkiem w sukniach ze srebrnych blach częściowo pozłacanych.

Obecnie w zabudowaniach klasztornych znajduje się Dom Pomocy Społecznej oraz przedszkole prowadzone przez siostry zakonne.

Ratusz - XVII w., przebudowany w 1909 r.

Znajduje się we wschodniej części miasta. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1473 roku. W XVII wieku na starym zrębie powstała nowa budowla, gruntownie przebudowana w początku XX wieku. Dziś mieści się tutaj kawiarnia " Ratuszowa" oraz Urząd Stanu Cywilnego z Salonem Ślubów.

Zespół pałacowo-parkowy

Pałac w stylu angielskiego klasycyzmu, park powstał w XVIII i XIX wieku , zajmuje obszar 11 ha. Na uwagę zasługuje " aleja grabowa" i wiele okazów starych drzew ( dęby, jesiony, lipy - zasadzone ręką króla Jana II Sobieskiego podczas powrotu z odsieczy wiedeńskiej , platany, tuje, kasztanowce, orzechy).

W skład zespołu pałacowo-parkowego wchodzi:

  1. Pałac z pocz. XIX wieku w stylu klasycystyczno - romantycznym
  2. Dwie oficyny dworskie z XVII i przełomu XIX/XX wieku
  3. Oranżeria ( 1803- 1807)
  4. Stajnie cugowe z pocz. XIX w - obecnie Muzeum Pożarnictwa z kolekcją ponad 70 historycznych hełmów strażackich, wozów strażackich i sikawek.
  5. Powozownia z poł. XIX w. ( ekspozycja karet, powozów i wozów chłopskich)
  6. Dom koniuszego pocz. XIX w.
  7. Dom ogrodnika z pocz. XIX w.
  8. Kordegarda brama z pocz. XX w.

Zespół Pałacowo-Parkowy jest członkiem Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Związku Muzeów, Wnętrz i Zespołów Rezydencjonalnych.

Oberża

Naprzeciwko Zespołu Parkowo-Pałacowego przy ulicy Krakowskiej stoi sporych rozmiarów obiekt. To stara oberża dom zajazdu, w którym podróżujący konno, powozami lub pieszo zatrzymywali się na noc . We wnętrzu znajduje się szeroko sień. Obecnie mieszczą się tutaj mieszkania prywatne.

Ciekawostka: W oberży przejazdem gościł kiedyś Honoriusz Balzac i Stefan Czarniecki, podążający za wojskami Karola Gustawa.

Zajazd "Pastewnik"

Przy wjeździe do miasta od strony Rzeszowa znajduje się jedyny w Polsce "żywy ", łączący zabytkową formę budownictwa drewnianego z Przeworska i okolic z funkcją hotelarską i gastronomiczną, przeniesionych w jedno miejsce (m.in.XVIII - wieczny dworek z Krzeczowic). Turyści mogą odpocząć w wygodnych pokojach, posilić się w stylizowanych wnętrzach zabytkowej karczmy. Skansen wielokrotnie nagradzany był przez Federację Campingu i Caravaningu. W 1996 r. uzyskał tytuł " Mister Camping 96".

GMINA ADAMÓWKA

Cieplice

  • Dworek z XVII wieku

GMINA GAĆ

  • Płd. zach. część wsi- stanowisko archeologiczne ( cmentarzysko ciałopalne w kształcie nieregularnego czworoboku, gdzie znaleziono 180 grobów ,co potwierdziło istnienie od II w. n.e. "kultury przeworskiej" na tym terenie)
  • Uniwersytet Ludowy 1935-36 ( architektura wzorowana na stylu zakopiańskim, zaproj. przez bratanka Witkiewicza - Jana Koszyca- Witkiewicza) założony przez inż. Ignacego Solarza zwanego " Chrzestnym" - wybitnego działacza chłopskiego. Prowadził tu Uniwersytet Orkanowy do 1939 roku . W uniwersytecie znajduje się Izba Pamiątek , zawierające stare narzędzia , sprzęty i stroje.

Białoboki

  • Pagórek w środku wsi kryje szczątki obronnego zamku Korniaktów. Do dnia dzisiejszego zachowały się resztki muru ( wybud. w 1601 r. przez Konstantego Korniakta - szlachcica wywodzącego się z bogatej rodziny kupców greckich Korniathów.
  • Przy drodze do Przeworska mieści się kopiec tatarski, prawdopodobnie mogiła słynnego wodza Kantymira.

Ostrów

  • Kościół św. Fabiana z barokowym ołtarzem i chrzcielnicą z XVII w. i zabytkowy dzwon z 1645.

Mikulice

  • XIX- wieczny park krajobrazowy.

GMINA JAWORNIK POLSKI

  • XIX-wieczny kościółek na skraju wsi

Hadle Szklarskie

  • Cerkiew gr.-kat. - koniec XVIIIw. ob. kościół rz.-kat.
  • Zespół pałacowo-parkowy:
    • pałac - XIX/XXw.
    • park krajobrazowy - XIX/XXw.
    • oranżeria - XIX/XXw.
    • stajnia - XIX/XXw.
    • kuźnia - XIX/XXw.

GMINY KAŃCZUGA

Na terenie GMINY KAŃCZUGA zabytki reprezentują głównie obiekty sakralne i pozostałości architektury dworskiej. Najcenniejszym zabytkiem sakralnym jest nie- wątpliwie Kościół Parafialny p.w. Michała Archanioła ( 1605 r) , przebudowany w latach 1924 - 28 wg projektu arch. W. Rawskiego. Kościół ten zaliczany do najpiękniejszych świątyń późnego renesansu w Polsce. Na uwagę zasługują : ławy gdańskie z XVII wieku, trzy okna: gotyckie, renesansowe i barokowe. Ponadto na wzniesieniu przy drodze na Pruchnik usytuowana jest cerkiew greko-katolicka p.w. Opieki Najświętszej Panny Marii z XVII wieku ; przy cerkwi XVIII - wieczna dzwonnica. U wylotu miasta znajduje się stara Kapliczka Św. Barbary. Wartość zabytkową ma również Kapliczka Matki Boskiej (1660) wzorowana na kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu oraz Kaplica Kellermanów przy wylocie do Przeworska.

W Sieteszy zachowały się resztki Zespołu pałacowo - parkowego z XIX w. Podobny obiekt zabytkowy zbudowany w stylu eklektycznym to obecnie ośrodek Fundacji Pomocy Młodzieży im. Jana Pawła II "Wzrastanie".

Lipnik

  • Zespół dworski, wł. Fundacja Pomocy Młodzieży im. Jana Pawła II "Wzrastanie"
    • dwór, mur., pocz. XX w
    • park krajobrazowy, XIX/XX w.

Łopuszka Mała

  • Zespół dworski Pogodowskich (poł. XIX w.), obecnie ośrodek Fundacji Jana Pawła II " Wzrastanie". Otoczony stawem, a na wysepce pośrodku stawu znajduje się piękna kapliczka. W latach 90-tych przeprowadzono kapitalny remont obiektu i mieści się tutaj dom dziecka.
  • Kaplica grobowa XIX w.

Łopuszka Wielka

  • Na skraju wioski zachowały się resztki dworu Scipionów , godna uwagi jest XIX -wieczna kaplica grobowa tej rodziny, proj. przez arch. Michała Stryjeńskiego
  • Kopalnia alabastru , założona przez hr. Scipio del Campo ( budowniczego kolejki wąskotorowej), który na miejscu przerabiano na różne gatunki gipsu. W czasie II wojny światowej kopalnia była zalana wodą, uruchomiono ją ponownie w 1945 r. Miejscowe pokłady alabastru są największymi w Europie, kopalni zaś obecnie nieeksploatowana oczekuje na inwestora.

Na skraju wioski, wśród rozpadlin i mokradeł, w miejscu zwanym Migdas, bije zawsze obfite w wodę źródło; legenda powiada, że był tu niegdyś gród. Miała go zniszczyć woda, która rozmyła jego wały i Tatarzy, wykorzystując to zdarzenie, wdarli się do warowni. A samo źródło powstało ponoć z łez chłopca, który uciekając przed Tatarami chciał schronić się do grodu, ale jego obrońcy zawarli przed nim wrota.

Krzeczowice

  • Cerkiew grecko- katolicka ( drewno) z 1793 r. ; obecnie kaplica pogrzebowa

Sietesz

  • Kościół parafialny z 1910 r.
  • Zespół pałacowo-parkowy z XIX w.

Żuklin

  • Pałac z XIX w. Otoczony parkiem ze stawem i ładnym budyneczkiem-kordegardą

GMINA PRZEWORSK

Nowosielce

  • Kościółek (1595) : renesansowe stalle, ambona i kamienna kropielnica ; obok kaplica Św. Jana Nepomucena z XVIII w.
  • Dom Myśliwski z XIX w.
  • Kopiec Pyrza, usypany w 1936 r. ( Michał Pyrz w 1624 r. dowodził obrona kościoła przed Tatarami)
  • Ślady późnołużyckiego cmentarza ciałopalnego ( 700-900 r. n.e. )
  • Św. Jezioro, gdzie wg legendy stała świątynia pogańska, o czym świadczą liczne, metalowe przedmioty, znalezione nad brzegiem jeziora.

Świętoniowa

  • Ciałopalne cmentarzysko "kultury przeworskiej"
  • Stara kapliczka z podwójnym krzyżem ( symbolem Miechowitów)

Urzejowice

  • Zespół pałacowo-parkowy:
    • pałac - k. XIXw.
    • park krajobrazowy - 2 poł. XIXw.
    • oficyna - k. XIXw.
    • spichlerz - k. XIXw.
    • czworak - k. XIXw.
  • Kościół z 1701 r.

GMINA SIENIAWA

  • Zespól Pałacowo-Parkowy ( ongiś własność książąt Czartoryskich):
    • murowany pałac 1720-1726
    • pałac letni (drewniany) XIX w.
    • Pawilon ogrodowy XVIII w.
    • Kordegarda biała i czerwona
    • park krajobrazowy (z kilkunastoma dębami zasadzonymi przez Tadeusza Kościuszkę , zaprojektowany przez Jana Spazzio)
  • Zespół Klasztorny Dominikanów :
    • kościół parafialny p.w. NP. Marii z lat 1719-1749
    • klasztor Dominikanów (1754) - obecnie plebania ; w podziemiach mieści się unikalna krypta książąt Czartoryskich z 22 trumnami przodków tego rodu.
  • Pozostałości fortyfikacji miejskich z 1664-1680 r. ( kurtyna, 2 bastiony, wały , fosy)
  • Ratusz , obecnie siedziba Urzędu Miasta i Gminy
  • Dawna karczma z XIX w.
  • Apteka przy ul. Poniatowskiego z 1880 r.
  • Cmentarz Żydowski z licznymi kirkutami z ocalałymi macewami nagrobnymi - 700 nagrobków; najstarszy z 1686 r. , na cmentarzu pochowany jest zmarły w 1898 r. Ohel cadyk Ezechiel Halberstam)

Pomnik przyrody w postaci limby o obwodzie pnia 103 cm i wysokości 15m, posadzona przez prof. K. Sucheckiego.

Rudka

  • Cerkiew z XVIII w.
  • Zabytkowy park, obok cerkwi m. in. z dębem szypułkowym o obwodzie pnia 870 cm i wys. ok. 25 m.

GMINA TRYŃCZA

  • Park podworski z XIX w.

Jagiełła

  • Kopiec usypany w 1910 r. na cześć króla Władysława Jagiełło, który ponoć często tu przebywał wracając z polowań w Puszczy Sandomierskiej.

GMINA ZARZECZE

Wieś powstała w XII w., rządziła się wtedy prawem polskim, niemieckie prawo nadał jej w 1450 r, król Kazimierz Jagiellończyk . Zarzecze stanowiło ośrodek rozległego majątku , należącego kolejno do znanych rodzin szlacheckich.

Warto zobaczyć:

  • Duży park z pałacem, holenderia i, oranżerią i budynkiem gospodarczym , zaprojektowany przez znanego architekta Piotra Aignera i Fryderyka Baumana. W skład zespołu pałacowo -parkowego wchodzą :
    • pałac w stylu klasycystycznym z wyraźnymi wpływami romantyzmu
    • holenderia i oranżeria
    • park z kilkusetletnimi drzewami, m.in. dąb liczący sobie 450 lat o obwodzie pnia 6m.
  • Kościół parafialny p.w. Michała Archanioła (1880-1895) proj. przez Juliana Zachariewicza
  • XIX - wieczne domy
  • Dawna karczma i folwark

Maćkówka

Z tego terenu pochodzi duża liczba znalezisk archeologicznych, m.in.:

  • przedmioty brązowe ( 1200-800 r. p.n.e.)
  • najstarsze, napotkane tutaj szczątki człowieka z młodszej epoki kamiennej
  • denar Marka Aureliusza z 165 r.n.e., co potwierdza tezę prowadzenia w tamtych czasach handlu dalekosiężnego na tych terenach

Siennów

Stara osada wymieniona w dokumentach po raz pierwszy w 1390 r., w XVI w. stanowiła własność rodu Gorayskich, którzy wprowadzili tu wyznanie reformowane, powrót na katolicyzm nastąpił w 1637 r.

  • Zabytkowy zespół pałacowo- dworski z XVII w. (1676) ; w jego skład wchodzi : murowana oficyna (1674), pozostałość murów obronnych i piękny, krajobrazowy park z XVIII wieku
  • Kościół drewniany z 1676 r., przebudowany w 1841 (uwaga! Koniecznie warto obejrzeć dwa, dobrze zachowane obrazy malowane al fresco w zakrystii)

Przydatne linki

Przeczytaj deklarację dostępności strony internetowej

e-Urząd Biuletyn Informacji Publicznej Portal ePUAP - logowanie do systemu Podkarpacki System e-Administracji Publicznej

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies.

Zamknij informację o plikach Cookies