Informacja turystyczna

Położenie Powiatu Przeworskiego sprawia, iż teren powiatu jest niezwykle zróżnicowany pod względem geograficznym. Na stosunkowo niewielkim obszarze znajdują się rozległe niziny z zachowanymi resztkami dawnej puszczy sandomierskiej zastępowane stopniowo pagórkowatymi terenami wokół Przeworska a następnie łagodnie przechodzące w malownicze pasmo Pogórza Dynowskiego. W obrębie powiatu przebiega bowiem granica między silnie zróżnicowanymi jednostkami fizjograficznymi – Pogórzem Karpackim oraz Kotliną Sandomierską.

Ze względu na położenie przy głównych trasach komunikacyjnych powiat jest łatwo dostępny dla turystów. Ma on bogatą i ciekawą historię, znajduje się tu wiele zabytków kultury oraz cennych osobliwości świata roślinnego i zwierzęcego. Teren powiatu obfituje w lasy liściaste i iglaste. Na terenie Nadleśnictwa Sieniawa znajduje się obszar chronionego krajobrazu oraz rezerwat „Lupa” gdzie oprócz licznych roślin znajduje się kwitnący okaz bluszczu pospolitego, chronione prawem pomnikowe dęby, okazałe  jodły. Tutaj też żyje wiele gatunków zwierząt: wilk, bóbr, bocian czarny, żuraw pospolity, kobuz, puchacz i inne. W lasach okolic Sieteszy w obszarze nadleśnictwa Lipnik znajduje się rezerwat przyrody Husówka z drzewostanem modrzewiowym i okazami kłokoczki południowej. Warunki naturalne powiatu dają możliwości organizowania popularnych form wypoczynku takich jak turystyka rowerowa i piesza. Na terenie powiatu zlokalizowanych jest kilka szlaków pieszych i rowerowych. Najpopularniejszym szlakiem pieszym jest trasa z Przeworska do Zarzecza przez Maćkówkę i Zalesie długości 18 km. Polecamy również rowerowe szlaki turystyczne długości 22 km  Kańczuga – Lipnik - Manasterz oraz Hucisko Jawornickie – Jawornik Polski - Hadle Szklarskie długości 20 km.

Atrakcję dla turystów z kraju i zagranicy stanowić może przejazd zabytkową kolejką wąskotorową Przeworsk – Jawornik Polski – Dynów na trasie 46 km, w tym przez tunel rozpoczynający się na granicy Jawornika Polskiego. Tunel liczy 602 m długości pod 30 – to metrową warstwą ziemi. Trasa kolejki położona na malowniczym i urozmaiconym terenie posiada nie kwestionowane walory turystyczno – krajobrazowe.

Na terenie gminy Jawornik Polski znajdują się bardzo dobre warunki do uprawiania narciarstwa. W przysiółku Dołki zainstalowany jest wyciąg narciarski. Przez teren gminy przebiega niebieski szlak turystyczny Dynów – Biała k. Rzeszowa. Szlak prowadzi przez  północny skraj Pogórza Dynowskiego. Długość trasy liczy 38 km. Czas przejścia około 12 godzin. Biegnie on wzniesieniami o wysokości od 365 do 392 km n.p.m. Rekreacyjne zaplecze powiatu stanowi bogata szata roślina. Zabytkowy drzewostan jest częścią krajobrazu, który przetrwał w mniej lub bardziej zmienionej formie do czasów współczesnych. Do zespołów  tych zaliczyć należy parki podworskie i pałacowe, zadrzewienia przy obiektach sakralnych, szkołach, starych cmentarzach oraz aleje. Są one ważnymi składnikami krajobrazu, reliktami przyrody i kultury. Zabytkowe parki i dawne ogrody przedstawiają wartość ogólnonarodową nie tylko z punktu widzenia historii i estetyki krajobrazu ale także ze stanowiska przyrodoznawstwa, dydaktyki szkolnej i rekreacji. Rekreacyjne zaplecze powiatu stanowi bogata szata roślinna. 

Przykładem zachowanego drzewostanu jest  przeworski park, rozplanowany  w stylu ogrodów francuskich w połowie XIX wieku. Przy pałacu rosną pomnikowe lipy, pochodzące z najwcześniejszego założenia geometrycznego. W układzie kompozycji roślinnej zachowane są: platany w rzędowych nasadzeniach, sosny wejmutki, cyprysiki, wiele odmian lip, dębów, kasztanowców, a także kłęk kanadyjski i korkowiec amurski. Przetrwał do naszych czasów wjazd główny od strony miasta wraz z kordegardą i drugi od strony folwarku. W dawnym Pałacu Lubomirskich znajduje się "Muzeum - Zespół Pałacowo - Parkowy", który jest instytucją wielodziałową. Funkcjonuje w nim dział historii miasta, dział historyczno - artystyczny, dział historii pożarnictwa oraz biblioteka muzealna.

Atrakcyjnie przedstawia się Sieniawski Zespół Parkowo - Pałacowy z XVII wieku. Z najstarszego układu zachowały się aleje lipowe. Zbiorowiska roślinne starej części ogrodów ukształtowane są przede wszystkim z dębu i lipy, zwłaszcza w dębowych nasadzeniach, w alejach bocznych głównego traktu. Ogrody Sieniawskie Izabeli Czartoryskiej odegrały ważną rolę w upowszechnieniu sztuki ogrodowej w Małopolsce, a zwłaszcza na ziemi przemyskiej. 

Ogrody w Zarzeczu należą do najstarszych i są to ogrody o najładniejszym rozplanowaniu na ziemi przeworskiej i jarosławskiej. Zostały zaprojektowane przez Magdalenę z Dzieduszyckich Morską. Z tego okresu zachowana jest sieć nieregularnych dróg, z dużym parterem wodnym oraz z wyspą i kopcem widokowym.

Kilka interesujących parków podworskich zachowało się w gminie Kańczuga. Park w Lipniku jest jednym z nielicznych, dwudziestowiecznych parków leśnych o bogatym składzie florystycznym, zarówno gatunków krajowych, jak i obcych. Zachowanych tu jest wiele roślin wczesnowiosennych oraz w całości jednorodny układ przestrzenny według pierwszego rozplanowania, wraz z aleją grabową, lipową, jesionową oraz sadem jabłoniowym.

W miejscowości Łopuszka Mała znajdują się osiemnastowieczne założenia ogrodowe gruntownie przebudowane na przełomie XIX i XX wieku. Dominującym elementem układu przestrzennego jest nowy dwór, usytuowany na samej krawędzi skarpy. Pod skarpą, w dolinie rzeki, pośród łąk kwietnych, otwierają się szerokie perspektywy na parter wodny. W składzie florystycznym dominują gatunki krajowe liściaste: lipa, jesion, dąb, brzoza, grab, buk. Z gatunków obcych rośnie platan klonolistny.

Interesujące parki podworskie znajdują się również w miejscowościach: Krzeczowice, Łopuszka Wielka, Sietesz i Żuklin.

W Hadlach Szklarskich (gm. Jawornik Polski) znajdują się rozległe ogrody krajobrazowe, rozplanowane w XVIII stuleciu częściowo na reliktach wcześniejszego założenia. Otoczone są z trzech stron doliną potoku z dwoma wjazdami na rampach ziemnych i głównym od strony dworu i mostu. Centralne miejsce pośród głównej kwatery w obramowaniu starodrzewia zajmuje pałac murowany oraz stary, drewniany dwór. Na skarpie, od strony stawu rośnie gaj z pomnikowymi dębami.

Atrakcją turystyczną w powiecie jest szlak architektury drewnianej do którego zalicza się drewniana cerkiew greckokatolicka p.w. Zaśnięcia Bogarodzicy z XVII w. , Cerkiew greckokatolicka pw.  Św. Mikołaja w Leżachowie. Ponadto do szlaku należy również drewniany kościół pw. Wszystkich Świętych w Siennowie, Kościół pw. Andrzeja Boboli w Krzeczowicach oraz Kościół parafialny z 1595 r. pw. Św. Marii Magdaleny w Nowosielcach. W celu ratowania zabytkowej architektury drewnianej utworzono tzw. żywy skansen „ Pastewnik” znajdujący się w pobliżu rzeki Mleczki i Muzeum w Przeworsku Zespołu Pałacowo – Parkowego.